Waarom cardiaal onderzoek bij sporters?

Plotse dood tijdens of kort na sportieve activiteiten is een dramatisch gebeuren dat maar moeilijk vatbaar is. Het gaat bovendien vaak om jonge mensen. Gebeurt dit bij een bekende sporter dan is de media-aandacht niet te stuiten. En na de gebeurtenis zien sportartsen maar vooral cardiologen veel patiënten of beter sporters over de vloer komen voor een preventief onderzoek. In de media en bij professionelen laait dan ook vaak de discussie weer op over het screenen van sporters. Dat blijkt een moeilijk maatschappelijk debat. Welke sporters screenen? Vanaf welke leeftijd? Welke testen? En wie zal dat betalen?  De wetenschap kan jammer genoeg deze discussie nog altijd niet beslechten. 

Plotse dood bij sporters is gelukkig zeldzaam (bij jonge sporters , jonger dan 35j, 1 op 200000 sporters per jaar, bij ouderen 1 op 20000). Alhoewel het risico op plotse dood tijdens intensieve sportbeoefening iets verhoogd is, is het globaal risico op plotse dood bij sporters duidelijk lager dan bij niet sportieve mensen. DUS sporten is en blijft gezond.

De oorzaken van plotse dood zijn veelal, al dan niet bij de sporter bekende, cardiale afwijkingen (er zijn ook niet cardiale oorzaken!). Vaak is de sporter er zich dus niet van bewust omdat de ziekte (nog) geen klachten veroorzaakt of omdat klachten verkeerd worden geïnterpreteerd.

Het cardiologisch onderzoek van een sporter berust op dezelfde principes als het onderzoek bij gewone patiënten (zie cardiologisch onderzoek) . Het is in staat vele van de onderliggende cardiale oorzaken te herkennen. Maar niet alle aandoeningen zijn vlot herkenbaar, sommige zullen gemist worden ondanks een grondig onderzoek. Voor sommige aandoeningen duurt het jaren vooraleer ze tot expressie komen/herkenbaar worden en  dus kan een vervolgonderzoek nodig zijn, vooral als de initiële screening op jonge leeftijd zou gebeuren. DUS een geruststellend cardiologisch onderzoek is inderdaad geruststellend maar niet 100% sluitend.

Een ander probleem, inherent aan het cardiologisch onderzoek bij sporters, is het vaststellen van 'afwijkingen' die niet gevaarlijk zijn, maar die in alles lijken op afwijkingen van ernstige hartkwalen. Het hart ondergaat immers veranderingen als gevolg van training ('sporthart') die zowel bij het klinisch onderzoek, op het EKG en bij echocardiografie opvallen. Deze 'afwijkingen' zijn niet altijd te onderscheiden van die van ernstige hartziektes en dan kan het zijn dat bijkomend onderzoek (soms in het ziekenhuis) nodig is.

Sporters, ‘nog niet’ sporters, met of zonder klachten, met vragen over het cardiale risico van sporten kunnen terecht in het Cardiologisch Centrum Prinsenbos voor advies. Weet echter: 

• dat het centrum  geen  ‘sportkeuringscentrum’ is
• dat de arts (en auteur van deze site), alhoewel zeer geïnteresseerd in sport-gerelateerde cardiale fysiologie en pathologie, geen sportarts is 
• dat er  een grondig cardiovasculair onderzoek wordt gedaan, maar dat dit onderzoek slechts een deel is van de sportkeuring. De arts zal zich niet uitspreken over andere aspecten zoals het locomotorisch systeem, het ademhalingssysteem,…
• dat igv een volledig normaal cardio-vasculair onderzoek men kan stellen dat er geen ‘buitengewoon risico’ is voor sport-gerelateerde (en niet sport-gerelateerde) cardiale problemen. Er blijft evenwel, en dat geldt voor iedereen, sporters als geen sporters, een ‘basaal’ of ‘gewoon’ risico bestaan. DUS een geruststellend cardiologisch onderzoek is inderdaad geruststellend maar niet 100% sluitend!
• voor extreme sporten (te verstaan sporten waarbij extreme inspanningen worden verwacht,  hevig en/of lang, of ook sporten waarbij bijzondere inspanningen worden verwacht zoals aanhoudend persen bij gewichtheffen of lang aanhoudende apneu bij ‘free diving’ , om een paar voorbeelden te geven) zullen de adviezen onder streng beperkend voorbehoud worden gegeven (het onderzoek kan nooit de omstandigheden van de sportpraktijk nabootsen). Weet ook dat het gezondheidsvoordeel van sport vermoedelijk verloren gaat bij extreem sporten

Voor bijkomende informatie kan U hier terecht.